Przeglądając stare roczniki tygodnika "Stolica" natrafiłem przypadkowo na piękną mapę odbudowy Warszawy. W roku 1947, kiedy ledwo co ostygły zgliszcza wojennej pożogi, redakcja tej popularnej wówczas gazety (wznowionej niedawno jako miesięcznik) zaprezentowała czytelnikom wizję nowej, powojennej Warszawy. Rozrysowany na rozkładówce plan pokazywał nie tylko odbudowane Centrum miasta, ale też zupełnie nowe osiedla mieszkaniowe na obrzeżach aglomeracji. Plan był dziełem artysty, a nie architekta, stąd niektóre jego założenia zostały potraktowane z dużą dozą fantazji. Oczywiście mnie zainteresował najbardziej północno-zachodni fragment tej mapy z rozrysowanym osiedlem w miejscu dzisiejszego Wrzeciona. A przedstawia się on następująco (dla lepszej orientacji lekko go pokolorowałem): Tygodnik "Stolica" nr 23/1947, s. 6. Na pierwszy rzut oka wszystko się niemal zgadza ze stanem dzisiejszym. Zaznaczona została nawet Wisłostrada i Most Północny, co go dopiero teraz za

Osiedle Wrzeciono jak wiele warszawskich blokowisk pozornie nie wyróżnia się niczym specjalnym. No może z wyjątkiem "złej" legendy. Gdyby zapytać dzisiejszych mieszkańców Wrzeciona, jaki punkt osiedla uważają za najbardziej charakterystyczny, z pewnością wymieniliby kościół Niepokalanego Począcia NMP, sklep WSS Społem "Agora", może jeszcze były hotel robotniczy. Tymczasem wszystkie te budowle mają stosunkowo młode metryki, odznaczają się "dyskusyjną" estetyką a wyróżnia je jedynie centralne położenie. Kilkadziesiąt lat temu, kiedy wnętrze osiedla było pustym placem (agora), na którym rozstawiało się wesołe miasteczko, za symbol i punkt charakterystyczny Wrzeciona uważano okrągły pawilon usługowo-handlowy zlokalizowany przy ulicy Wrzeciono 41, między dwoma wylotami ulicy Doryckiej. Fot. Zbyszko Siemaszko, "Stolica" nr 7/1969, s.7-8. "Okrąglak", budowany trzy lata i oddany do użytku w lipcu 1966, w realiach gomułkowskiej rzeczywist