Jak się okazuje co i rusz wyskakują "nowe", zdumiewające mapy osiedla Wrzeciono. Zdaje się, że zanim przystąpiono do budowy blokowiska istniało wiele ciekawych i zaskakujących niekiedy projektów, które wykorzystywano w różnych publikacjach do ilustrowania tezy o rozmachu budowlanym socjalistycznej Warszawy. Niestety z różnych względów niewiele z tego doczekało się realizacji. Rzućcie tylko okiem na poniższy plan pochodzący z książki Warszawa - o zniszczeniu i odbudowie miasta (Adolf Ciborowski, Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1964, s. 318): Ciężko dopatrzeć się tu obecnego układu zabudowy osiedla i to nie tylko dlatego, że mapka jest źle zorientowana względem północy. Mamy tu bowiem do czynienia z projektem trochę z pogranicza science-fiction. Nie dziwi nas zarys stadionu w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kościół, ani nawet trójkątne budowle obok (znane z innych planów, porównaj tutaj). Zdumiewające jest tu praktycznie wszystko - jakiś amfiteatr w okolicach ul. Lindego...

Przeglądając stare roczniki tygodnika "Stolica" natrafiłem przypadkowo na piękną mapę odbudowy Warszawy. W roku 1947, kiedy ledwo co ostygły zgliszcza wojennej pożogi, redakcja tej popularnej wówczas gazety (wznowionej niedawno jako miesięcznik) zaprezentowała czytelnikom wizję nowej, powojennej Warszawy. Rozrysowany na rozkładówce plan pokazywał nie tylko odbudowane Centrum miasta, ale też zupełnie nowe osiedla mieszkaniowe na obrzeżach aglomeracji. Plan był dziełem artysty, a nie architekta, stąd niektóre jego założenia zostały potraktowane z dużą dozą fantazji. Oczywiście mnie zainteresował najbardziej północno-zachodni fragment tej mapy z rozrysowanym osiedlem w miejscu dzisiejszego Wrzeciona. A przedstawia się on następująco (dla lepszej orientacji lekko go pokolorowałem): Tygodnik "Stolica" nr 23/1947, s. 6. Na pierwszy rzut oka wszystko się niemal zgadza ze stanem dzisiejszym. Zaznaczona została nawet Wisłostrada i Most Północny, co go dopiero teraz za...

Przeglądanie starych map to szalenie wciągające zajęcie. Tym bardziej, jeśli możemy na nich obserwować narodziny całego osiedla. Na przedwojennych planach Warszawa kończyła się na Lasku Lindego, dalej rozciągały się już tylko grunty wsi Młociny. Na mapach zaznaczano także projektowaną Aleję Konstytucji, która pierścieniem miała otaczać i łączyć wylotowe ulice Bielan. Na gruntach państwowych, w miejscu przyszłego osiedla Wrzeciono, tuż przed wybuchem wojny rozpoczęto budowę lotniska Bielany, którego jednak nie wykazano na poniższym planie. Fragment mapy Warszawy z roku 1939 Ciekawostką przedwojennej mapy jest także całkiem spore jeziorko, znajdujące się na krańcach projektowanego przedłużenia ul. Kasprowicza. Być może jest to glinianka po dawnym wyrobisku, które dostarczało materiał do wawrzyszewskiej cegielni. Aleja Konstytucji, choć nigdy nie powstała w pierwotnym kształcie (zrealizowano tylko fragment — odcinek dzisiejszej al. Władysława Reymonta), umieszczana była także na...