Przeglądanie starych map to szalenie wciągające zajęcie. Tym bardziej, jeśli możemy na nich obserwować narodziny całego osiedla. Na przedwojennych planach Warszawa kończyła się na Lasku Lindego, dalej rozciągały się już tylko grunty wsi Młociny. Na mapach zaznaczano także projektowaną Aleję Konstytucji, która pierścieniem miała otaczać i łączyć wylotowe ulice Bielan. Na gruntach państwowych, w miejscu przyszłego osiedla Wrzeciono, tuż przed wybuchem wojny rozpoczęto budowę lotniska Bielany, którego jednak nie wykazano na poniższym planie.
Ciekawostką przedwojennej mapy jest także całkiem spore jeziorko, znajdujące się na krańcach projektowanego przedłużenia ul. Kasprowicza. Być może jest to glinianka po dawnym wyrobisku, które dostarczało materiał do wawrzyszewskiej cegielni. Aleja Konstytucji, choć nigdy nie powstała w pierwotnym kształcie (zrealizowano tylko fragment — odcinek dzisiejszej al. Władysława Reymonta), umieszczana była także na powojennych planach miasta trochę z rozpędu a trochę na zasadzie myślenia "życzeniowego" — narysować nie zaszkodzi, może ją kiedyś w końcu zbudują. Aleja nie powstała, i chyba dobrze się stało, bo dzięki temu zachowano w całości Lasek Lindego.
Jest rok 1958. Huta Warszawa działa od dwóch lat i stale jest rozbudowywana. Możemy sobie tylko wyobrazić, że na przyszłym Wrzecionie trwają właśnie szeroko zakrojone prace pomiarowe. Niebawem powstanie tu osiedle dla przyszłych pracowników pobliskiego zakładu. Ulicą Kasprowicza jeździły dwa autobusy — nr 110 i 142, który dojeżdżał do samej Huty. Przy Lasku Lindego pętlę miał natomiast autobus linii 132. Dlaczego kończył bieg akurat w tym miejscu nie wiadomo. A dzisiejszy Wawrzyszew? Wciąż jeszcze nosi nazwę przysiółka Brzeziny, który się tu onegdaj znajdował. Wiejski klimat tego zakątka Warszawy do dziś podtrzymuje targowisko Wolumen (wtorki i piątki). Po Brzezinach zostało kilka przerośniętych drzew owocowych, zasypane ziemią fundamenty i gruz z dawnych budynków gospodarczych na nieużytkach w okolicach Stawów Brustmana.
Dwa lata później prace budowlane wciąż jeszcze były w fazie projektu i nikt nie spieszył się z rozrysowaniem planu mającego powstać w tym miejscu osiedla. Na mapie wciąż zaznaczana jest Al. Konstytucji, co wynika z "zawieszenia" sytuacji projektowania przestrzennego w tym rejonie. Jak tylko osiedle Wrzeciono zacznie powstawać, pojawi się "rzeczywista" ulica Samuela Lindego, "przeniesiona" z lasku na jego skraj. Widzimy to doskonale na kolejnych mapkach:
Minęły kolejne 2 lata i oto mamy pierwszy, jakże piękny w swej prostocie i przejrzystości plan osiedla Wrzeciono! W rzeczywistości dopiero co ruszyła budowa blokowiska. Na mapie znalazły się jednakże wszystkie główne ulice osiedla w bardzo przybliżonym kształcie. Ulica Nocznickiego zamyka na tym planie osiedle i łaczy ulice Kasprowicza z Marymoncką. Ul. Parola na tej mapie znajduje się w miejscu Doryckiej, której tu jeszcze w ogóle nie zaznaczono. Ul. Lindego przebiega z kolei przez lasek, ale już nie w miejscu dawnej Al. Konstytucji. Tak jak na poprzednich wydaniach, nie wiadomo nic na temat nawierzchni poszczególnych ulic — prawdopodobnie są to po prostu błotniste drogi, którymi dojeżdżają na budowę ciężarówki. Do Huty dociągnięto linię tramwajową (na razie dociera tu tylko "17"). Ciekawostką tego wydania mapy jest również skocznia narciarska w Lasku Bielańskim. Zobaczmy co się zmieniło po upływie kolejnych 10 lat.
Na tym wydaniu mapy widzimy, że Wrzeciono jest już osiedlem pełną gębą. Na skrzyżowaniu ulic Przy Agorze i Kasprowicza pojawił się bar "Hutnik", a w okrąglaku na ulicy Doryckiej — WC. Stacja benzynowa przy ul. Marymonckiej "została przesunięta" przed skrzyżowanie z Lindego, albo to ulica "przewędrowała" na swoje właściwe miejsce. Ulica Tomasza Nocznickiego zamieniła się w małą uliczkę przy... ogródkach działkowych! Pracownicy Huty otrzymali zatem kawałek ziemii do uprawy pomidorów, a Huta tzw. "zieloną otulinę". Ulica Wrzeciono na tym planie nie ma drugiego wylotu, jak na wcześniejszym wydaniu mapy i "zawija się" w ul Szegedyńską. Choć z oczywistych względów, nie zostało to zaznaczone na tej mapie, w miejscu tym znajduje się teren jednostki wojskowej, o żadnym przejeździe nie ma więc mowy. W związku z budową Wisłostrady zlikwidowano też pętlę tramwajową na Młocinach przy ul. Pułkowej (tam, gdzie dziś jest McDonalds) i właściwie zanaczono bezkolizyjny przejazd dla tramwajów pod Marymoncką. Ciekawostką jest też ul. Sokratesa na Wawrzyszewie, która nie stanowi przedłużenia ul. Przy Agorze. Na kolejnej mapie wszystko powoli wraca do normy:
Minęło kolejnych parę lat i wokół ogródków działkowych przy ul. Nocznickiego wyrósł lasek, a w nim boisko! Pętla na Hucie przekształciła się w ważny węzeł komunikacyjny. Dociągnięto tu linię tramwajową z kierunku zachodniego. W okrąglaku na ul. Wrzeciono 41 oprócz toalety pojawiła się poczta, bank PKO i pogotowie ratunkowe.
Jedną z najistotniejszych cech map wydawanych po roku 1989 jest fakt, że wreszcie pojawia się nazwa osiedla Wrzeciono. Wcześniej obszar ten określano potocznie jako Osiedle Młociny (czasami używając zamiennie nazwy Brzeziny). Jednak od momentu rozbudowy osiedla mieszkaniowego na Młocinach właściwych (w rejonie ulic Herodów i Encyklopedycznej) nazwa ta stała się myląca i stopniowo wychodziła z użycia. Do dzis jednak przetrwała, choćby w nazwie spółdzielni mieszkaniowej, ktróra opiekuję się osiedlem. W prowadzenie w latach 1997-2003 Miejskiego Systemu Informacji ostatecznie usankcjonowało nazwę osiedla. Na mapie pojawił się również kościół. Układu ulic nie będę komentował - wydawca z ułańską fantazją zaznaczył tu po prostu ważniejsze chodniki.
Osiedle Wrzeciono na mapie Warszawy PPWK z roku 2005, jeszcze przed wybudowaniem metra
Na tej mapie osiedla Wrzeciono mamy już odpowiednio zaznaczone główne ulice i ciągi piesze. Jest tu jeszcze kilka potknięć (ulica Gajcego, poczta pod adresem Wrzeciono 50, choć w rzeczywistości znajduje się obok w pawilonie "Na Górce" pod nr 48), ale ogólnie plan jest ok. Niepokoi tylko częstotliwość wędrówek komisariatu policji, która jakoś sobie nie może znaleźć swojego miejsca na naszym bezpiecznym osiedlu.
e.
Na deser szczegółowy plan osiedla, co prawda z pewnymi nieścisłościami (np. ul. Gajcego) i z zaznaczonymi tylko budynkami mieszkalnymi, ale szalenie przydatny do poruszania się w terenie.
Fragment mapy Warszawy z roku 1939
Ciekawostką przedwojennej mapy jest także całkiem spore jeziorko, znajdujące się na krańcach projektowanego przedłużenia ul. Kasprowicza. Być może jest to glinianka po dawnym wyrobisku, które dostarczało materiał do wawrzyszewskiej cegielni. Aleja Konstytucji, choć nigdy nie powstała w pierwotnym kształcie (zrealizowano tylko fragment — odcinek dzisiejszej al. Władysława Reymonta), umieszczana była także na powojennych planach miasta trochę z rozpędu a trochę na zasadzie myślenia "życzeniowego" — narysować nie zaszkodzi, może ją kiedyś w końcu zbudują. Aleja nie powstała, i chyba dobrze się stało, bo dzięki temu zachowano w całości Lasek Lindego.
Fragment planu Warszawy PPWK z roku 1958. Osiedle Wrzeciono to wciąż jeszcze terra incognita
Jest rok 1958. Huta Warszawa działa od dwóch lat i stale jest rozbudowywana. Możemy sobie tylko wyobrazić, że na przyszłym Wrzecionie trwają właśnie szeroko zakrojone prace pomiarowe. Niebawem powstanie tu osiedle dla przyszłych pracowników pobliskiego zakładu. Ulicą Kasprowicza jeździły dwa autobusy — nr 110 i 142, który dojeżdżał do samej Huty. Przy Lasku Lindego pętlę miał natomiast autobus linii 132. Dlaczego kończył bieg akurat w tym miejscu nie wiadomo. A dzisiejszy Wawrzyszew? Wciąż jeszcze nosi nazwę przysiółka Brzeziny, który się tu onegdaj znajdował. Wiejski klimat tego zakątka Warszawy do dziś podtrzymuje targowisko Wolumen (wtorki i piątki). Po Brzezinach zostało kilka przerośniętych drzew owocowych, zasypane ziemią fundamenty i gruz z dawnych budynków gospodarczych na nieużytkach w okolicach Stawów Brustmana.
Fragment planu Warszawy PPWK z roku 1960
Dwa lata później prace budowlane wciąż jeszcze były w fazie projektu i nikt nie spieszył się z rozrysowaniem planu mającego powstać w tym miejscu osiedla. Na mapie wciąż zaznaczana jest Al. Konstytucji, co wynika z "zawieszenia" sytuacji projektowania przestrzennego w tym rejonie. Jak tylko osiedle Wrzeciono zacznie powstawać, pojawi się "rzeczywista" ulica Samuela Lindego, "przeniesiona" z lasku na jego skraj. Widzimy to doskonale na kolejnych mapkach:
Fragment planu Warszawy PPWK z 1962 - osiedle Wrzeciono wyłania się z niebytu
Minęły kolejne 2 lata i oto mamy pierwszy, jakże piękny w swej prostocie i przejrzystości plan osiedla Wrzeciono! W rzeczywistości dopiero co ruszyła budowa blokowiska. Na mapie znalazły się jednakże wszystkie główne ulice osiedla w bardzo przybliżonym kształcie. Ulica Nocznickiego zamyka na tym planie osiedle i łaczy ulice Kasprowicza z Marymoncką. Ul. Parola na tej mapie znajduje się w miejscu Doryckiej, której tu jeszcze w ogóle nie zaznaczono. Ul. Lindego przebiega z kolei przez lasek, ale już nie w miejscu dawnej Al. Konstytucji. Tak jak na poprzednich wydaniach, nie wiadomo nic na temat nawierzchni poszczególnych ulic — prawdopodobnie są to po prostu błotniste drogi, którymi dojeżdżają na budowę ciężarówki. Do Huty dociągnięto linię tramwajową (na razie dociera tu tylko "17"). Ciekawostką tego wydania mapy jest również skocznia narciarska w Lasku Bielańskim. Zobaczmy co się zmieniło po upływie kolejnych 10 lat.
Osiedle Wrzeciono na mapie Warszawy PPWK z roku 1974
Na tym wydaniu mapy widzimy, że Wrzeciono jest już osiedlem pełną gębą. Na skrzyżowaniu ulic Przy Agorze i Kasprowicza pojawił się bar "Hutnik", a w okrąglaku na ulicy Doryckiej — WC. Stacja benzynowa przy ul. Marymonckiej "została przesunięta" przed skrzyżowanie z Lindego, albo to ulica "przewędrowała" na swoje właściwe miejsce. Ulica Tomasza Nocznickiego zamieniła się w małą uliczkę przy... ogródkach działkowych! Pracownicy Huty otrzymali zatem kawałek ziemii do uprawy pomidorów, a Huta tzw. "zieloną otulinę". Ulica Wrzeciono na tym planie nie ma drugiego wylotu, jak na wcześniejszym wydaniu mapy i "zawija się" w ul Szegedyńską. Choć z oczywistych względów, nie zostało to zaznaczone na tej mapie, w miejscu tym znajduje się teren jednostki wojskowej, o żadnym przejeździe nie ma więc mowy. W związku z budową Wisłostrady zlikwidowano też pętlę tramwajową na Młocinach przy ul. Pułkowej (tam, gdzie dziś jest McDonalds) i właściwie zanaczono bezkolizyjny przejazd dla tramwajów pod Marymoncką. Ciekawostką jest też ul. Sokratesa na Wawrzyszewie, która nie stanowi przedłużenia ul. Przy Agorze. Na kolejnej mapie wszystko powoli wraca do normy:
Wrzeciono na mapie Warszawy PPWK z roku 1981
Minęło kolejnych parę lat i wokół ogródków działkowych przy ul. Nocznickiego wyrósł lasek, a w nim boisko! Pętla na Hucie przekształciła się w ważny węzeł komunikacyjny. Dociągnięto tu linię tramwajową z kierunku zachodniego. W okrąglaku na ul. Wrzeciono 41 oprócz toalety pojawiła się poczta, bank PKO i pogotowie ratunkowe.
Fragment mapy Warszawy z 1994
Jedną z najistotniejszych cech map wydawanych po roku 1989 jest fakt, że wreszcie pojawia się nazwa osiedla Wrzeciono. Wcześniej obszar ten określano potocznie jako Osiedle Młociny (czasami używając zamiennie nazwy Brzeziny). Jednak od momentu rozbudowy osiedla mieszkaniowego na Młocinach właściwych (w rejonie ulic Herodów i Encyklopedycznej) nazwa ta stała się myląca i stopniowo wychodziła z użycia. Do dzis jednak przetrwała, choćby w nazwie spółdzielni mieszkaniowej, ktróra opiekuję się osiedlem. W prowadzenie w latach 1997-2003 Miejskiego Systemu Informacji ostatecznie usankcjonowało nazwę osiedla. Na mapie pojawił się również kościół. Układu ulic nie będę komentował - wydawca z ułańską fantazją zaznaczył tu po prostu ważniejsze chodniki.
Osiedle Wrzeciono na mapie Warszawy PPWK z roku 2005, jeszcze przed wybudowaniem metra
Na tej mapie osiedla Wrzeciono mamy już odpowiednio zaznaczone główne ulice i ciągi piesze. Jest tu jeszcze kilka potknięć (ulica Gajcego, poczta pod adresem Wrzeciono 50, choć w rzeczywistości znajduje się obok w pawilonie "Na Górce" pod nr 48), ale ogólnie plan jest ok. Niepokoi tylko częstotliwość wędrówek komisariatu policji, która jakoś sobie nie może znaleźć swojego miejsca na naszym bezpiecznym osiedlu.
e.
Na deser szczegółowy plan osiedla, co prawda z pewnymi nieścisłościami (np. ul. Gajcego) i z zaznaczonymi tylko budynkami mieszkalnymi, ale szalenie przydatny do poruszania się w terenie.
Osiedle Wrzeciono, Plan Warszawy, PPWK 2006
Komentarze
Prześlij komentarz