Teren, na którym znajduje się dzisiejsze osiedle Wrzeciono w wieku XIX wchodził w skład tzw. Bielańskiego Pola Wojennego, który pełnił funkcję poligonu wojskowego. Swoje umiejętności doskonalily tu wyborowe pułki 2. i 3. Dywizji Grenadierów aż do czasu wybuchu wojen krymskich. Po roku 1915 tereny te straciły swoje znaczenie militarne, a w 1918 przeszły na własność Skarbu Państwa.
Przed II wojną światową obszar ten należał do gminy Młociny i były to typowe grunty pastwiskowe. W roku 1938 zapadła decyzja o budowie w tym miejscu lotniska sportowego, jednak do wybuchu wojny udało się jedynie wytyczyć lądowisko. Podczas okupacji Niemcy rozbudowali nieco lotnisko, na którym stacjonowały jednostki rozpoznawcze Luftwaffe. W nocy z 3 na 4 maja 1944 lotnisko zostało zaatakowane przez specjalny oddział Kedywu o kryptonimie "Osjan", któremu dowodził pchor Aleksander Wąsowicz "Spad". 18 partyzantom udało się zniszczyć kilka samolotów Ju-52 i bezpiecznie wycofać bez strat własnych. Wydarzenie to upamiętnia obelisk znajdujący się po drugiej stronie ulicy Kasprowicza (przy bloku Szekspira 4, na terenie osiedla Wawrzyszew). W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego żołnierze AK Grupy Kampinos dwukrotnie podjęli próbę zaatakowania lotniska od strony Młocin. Siły powstańcze były jednak zbyt nikłe do opanowania silnie umocnionych pozycji niemieckich. W połowie sierpnia 1944 Niemcy przystąpili do likwidacji lotniska. Po wojnie przez jakiś czas teren ten należał do wojska, ale stosunkowo szybko zrezygnowano z dalszej rozbudowy lotniska a całość została zagospodarowany użytkami rolnymi. Teren wojskowy został ograniczony do niewielkiej działki przy ulicy Marymockiej, na której aż do 1989 roku znajdował się niewielki park samochodowy oraz drewniany budynek koszar.
Decyzja o zabudowie terenu zapadła w roku 1951, kiedy to znacznie poszerzono obszar Warszawy. Cały teren Bielan, do którego przyłączono gminę Młociny, wchodził wtedy w skaład dzielnicy Żoliborz. Decyzja lokacyjna miała ścisły związek z zaprojektowaną nieopodal Hutą Warszawa, której budowę rozpoczęto w roku 1952, a pierwszy etap prac zakończono otwarciem odlewni staliwa w 1956. Dla robotników mających pracować w tym zakładzie potrzebne było odpowiednie zaplecze mieszkaniowe. Autorem projektu osiedla Młociny (bo tak się pierwotnie nazywało Wrzeciono) był zespół architektów w składzie: Stefan Deubel, Mieczysław Gerner, Kazimierz Kowalski, Jerzy Skrzypczak i Lech Zaborski. Pierwsze budynki osiedla zaczęły powstawać od roku 1961, najpierw wzdłuż ul. Marymonckiej. W latach 1960-1963 ze składek żołnierzy wojsk lotniczych wybudowano Ośrodek Szkolno-Wychowawczy na terenie zaplecza dawnego lotniska bielańskiego, przy ulicy Lindego 20. Kiedy pierwsi uczniowie rozpoczynali naukę w tej szkole, z jej okien widać było jedynie zarośniętą łąkę i kominy Huty na horyzoncie. Około 1964 rozpoczęto wznosić budynki wzdłuż ulicy Kasprowicza. Obowiązywał w nich minimalny gomułkowski standard socjalny — niewielki metraż, malutka kuchnia, wąska klatka schodowa. W drugiej połowie dekady przystąpiono do wypełniania pustej przestrzeni wyznaczonej osią zabudowy obu ulic. Mimo różnych wątpliwości podjęto decyzję o budowie osiedla wysokich, 10-piętrowych bloków punktowych (jedna wspólna klatka schodowa), z charakterystycznym układem mieszkań na linii wschód-zachód. Socjalistyczni projektanci chcieli bowiem podarować przyszłym mieszkańcom jak najwięcej światła słonecznego.
Panorama zabudowy przy ulicy Marymonckiej. Fot. Zbyszko Siemaszko w: D. Kobielski, Warszawa z lotu ptaka, Warszawa, Interpress 1971, s 113.
Około roku 1967 stała już większość budynków. Osiedle o powierzchnni 80 ha, dysponowało 10 tys. mieszkań, które wkrótce zasiedliło blisko 35 tys. mieszkańców. W środku osiedla pozostawiono spory teren zieleni z przeznaczeniem na Ogródek Jordanowski. Na jego obrzeżach zbudowano w drugiej połowie lat 70-tych Hotel Robotniczy "Agora". Doczekał się on w swoim czasie barwnego artykułu w "Polityce" (nr 45/1988). W roku 2004 miasto odkupiło od firmy Hochtief dwa dziesięciopiętrowe budynki przy ul. Szegedyńskiej 13 A. Cały kompleks kosztował 6 mln zł, a na ich remont miasto wydało 11 mln zł. W byłym hotelu utworzono mieszkania komunalne. Obecnie przy budynku powstaje Mediateka — najnowocześniejsza w Polsce biblioteka multimedialna, oraz nowa siedziba straży miejskiej.
Z oczywistych względów komunistyczne władze zwlekały z decyzją o pozwoleniu wybudowania kościoła na terenie osiedla. Parafię Niepokalnaego Poczęcia Najświętszej Marii Panny erygował jeszcze kardynał Stefan Wyszyński w roku 1980. Początkowo tuż obok Hotelu "Agora" postawiono prowizoryczny barak (mieści się w nim obecnie zakład pogrzebowy "Z-Olimp"), w którym odprawiano msze. Budowę świątyni rozpoczęto jednak dopiero pod koniec roku 1987. Po 8 latach budowy kościół został uroczyście poświęcony przez kardynała Józefa Glempa. Dwa lata później, w roku 1997 dokończono budowę dzwonnicy.
Pozostałe budynki mieszkalne na terenie osiedla Wrzeciono dobudowano już w latach najnowszych wykorzystując nieliczne już tereny niezabudowane lub burząc stare pawilony handlowe. I tak przykładowo z ulicy Wrzeciono 5 zniknął sklep, a w jego miejsce Marvipol SA wybudował "Bielański Dom". Podobny los spotkał także budynek, w którym niegdyś znajdował się słynny bar "Hutnik" - w roku 2005 ten sam deweloper postawił tu "Dom Przy Agorze". Jedną z ostatnich inwestycji jest budynek Mariposa [Motyl] wzniesiony przez firmę Lubasa przy ulicy Kasprowicza 68 w miejscu pawilonu handlowego, który mieszkańcy nazywali potocznie "Po Schodkach" (część, gdzie sprzedawano alkohol, pieszczotliwie określano mianem "Balkoniku"). Inwestycja została zakończona w I kwartale 2010. W październiku 2011 niemal z dnia na dzień zburzono stary, ale doskonale funkcjonujący pawilon handlowy znajdujący się na ul. Przy Agorze 22. Mieszkańcy Wrzeciona zapamiętali go z tragedii, jaka się tu rozegrała zimą 2002 roku. W klubie "Ekstaza", który się tu wtedy znajdował, zginął wówczas mieszkaniec osiedla — 27-letni Paweł S. Analogicznie na początku 2014 roku wyburzono pawilony handlowo usługowe na ulicy Przy Agorze 24 i 26 i w ich miejscu wybudowano nowy wielokondygnacyjny budynek mieszkalny (191 lokali). W roku 2017 ruszyła obok Okrąglaka kolejna inwestycja pod nazwą "Przy Doryckiej". Wąski budynek ma być oddany do użytku pod koniec 2018 roku.
e.
Przed II wojną światową obszar ten należał do gminy Młociny i były to typowe grunty pastwiskowe. W roku 1938 zapadła decyzja o budowie w tym miejscu lotniska sportowego, jednak do wybuchu wojny udało się jedynie wytyczyć lądowisko. Podczas okupacji Niemcy rozbudowali nieco lotnisko, na którym stacjonowały jednostki rozpoznawcze Luftwaffe. W nocy z 3 na 4 maja 1944 lotnisko zostało zaatakowane przez specjalny oddział Kedywu o kryptonimie "Osjan", któremu dowodził pchor Aleksander Wąsowicz "Spad". 18 partyzantom udało się zniszczyć kilka samolotów Ju-52 i bezpiecznie wycofać bez strat własnych. Wydarzenie to upamiętnia obelisk znajdujący się po drugiej stronie ulicy Kasprowicza (przy bloku Szekspira 4, na terenie osiedla Wawrzyszew). W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego żołnierze AK Grupy Kampinos dwukrotnie podjęli próbę zaatakowania lotniska od strony Młocin. Siły powstańcze były jednak zbyt nikłe do opanowania silnie umocnionych pozycji niemieckich. W połowie sierpnia 1944 Niemcy przystąpili do likwidacji lotniska. Po wojnie przez jakiś czas teren ten należał do wojska, ale stosunkowo szybko zrezygnowano z dalszej rozbudowy lotniska a całość została zagospodarowany użytkami rolnymi. Teren wojskowy został ograniczony do niewielkiej działki przy ulicy Marymockiej, na której aż do 1989 roku znajdował się niewielki park samochodowy oraz drewniany budynek koszar.
Decyzja o zabudowie terenu zapadła w roku 1951, kiedy to znacznie poszerzono obszar Warszawy. Cały teren Bielan, do którego przyłączono gminę Młociny, wchodził wtedy w skaład dzielnicy Żoliborz. Decyzja lokacyjna miała ścisły związek z zaprojektowaną nieopodal Hutą Warszawa, której budowę rozpoczęto w roku 1952, a pierwszy etap prac zakończono otwarciem odlewni staliwa w 1956. Dla robotników mających pracować w tym zakładzie potrzebne było odpowiednie zaplecze mieszkaniowe. Autorem projektu osiedla Młociny (bo tak się pierwotnie nazywało Wrzeciono) był zespół architektów w składzie: Stefan Deubel, Mieczysław Gerner, Kazimierz Kowalski, Jerzy Skrzypczak i Lech Zaborski. Pierwsze budynki osiedla zaczęły powstawać od roku 1961, najpierw wzdłuż ul. Marymonckiej. W latach 1960-1963 ze składek żołnierzy wojsk lotniczych wybudowano Ośrodek Szkolno-Wychowawczy na terenie zaplecza dawnego lotniska bielańskiego, przy ulicy Lindego 20. Kiedy pierwsi uczniowie rozpoczynali naukę w tej szkole, z jej okien widać było jedynie zarośniętą łąkę i kominy Huty na horyzoncie. Około 1964 rozpoczęto wznosić budynki wzdłuż ulicy Kasprowicza. Obowiązywał w nich minimalny gomułkowski standard socjalny — niewielki metraż, malutka kuchnia, wąska klatka schodowa. W drugiej połowie dekady przystąpiono do wypełniania pustej przestrzeni wyznaczonej osią zabudowy obu ulic. Mimo różnych wątpliwości podjęto decyzję o budowie osiedla wysokich, 10-piętrowych bloków punktowych (jedna wspólna klatka schodowa), z charakterystycznym układem mieszkań na linii wschód-zachód. Socjalistyczni projektanci chcieli bowiem podarować przyszłym mieszkańcom jak najwięcej światła słonecznego.
Panorama zabudowy przy ulicy Marymonckiej. Fot. Zbyszko Siemaszko w: D. Kobielski, Warszawa z lotu ptaka, Warszawa, Interpress 1971, s 113.
Około roku 1967 stała już większość budynków. Osiedle o powierzchnni 80 ha, dysponowało 10 tys. mieszkań, które wkrótce zasiedliło blisko 35 tys. mieszkańców. W środku osiedla pozostawiono spory teren zieleni z przeznaczeniem na Ogródek Jordanowski. Na jego obrzeżach zbudowano w drugiej połowie lat 70-tych Hotel Robotniczy "Agora". Doczekał się on w swoim czasie barwnego artykułu w "Polityce" (nr 45/1988). W roku 2004 miasto odkupiło od firmy Hochtief dwa dziesięciopiętrowe budynki przy ul. Szegedyńskiej 13 A. Cały kompleks kosztował 6 mln zł, a na ich remont miasto wydało 11 mln zł. W byłym hotelu utworzono mieszkania komunalne. Obecnie przy budynku powstaje Mediateka — najnowocześniejsza w Polsce biblioteka multimedialna, oraz nowa siedziba straży miejskiej.
Z oczywistych względów komunistyczne władze zwlekały z decyzją o pozwoleniu wybudowania kościoła na terenie osiedla. Parafię Niepokalnaego Poczęcia Najświętszej Marii Panny erygował jeszcze kardynał Stefan Wyszyński w roku 1980. Początkowo tuż obok Hotelu "Agora" postawiono prowizoryczny barak (mieści się w nim obecnie zakład pogrzebowy "Z-Olimp"), w którym odprawiano msze. Budowę świątyni rozpoczęto jednak dopiero pod koniec roku 1987. Po 8 latach budowy kościół został uroczyście poświęcony przez kardynała Józefa Glempa. Dwa lata później, w roku 1997 dokończono budowę dzwonnicy.
Pozostałe budynki mieszkalne na terenie osiedla Wrzeciono dobudowano już w latach najnowszych wykorzystując nieliczne już tereny niezabudowane lub burząc stare pawilony handlowe. I tak przykładowo z ulicy Wrzeciono 5 zniknął sklep, a w jego miejsce Marvipol SA wybudował "Bielański Dom". Podobny los spotkał także budynek, w którym niegdyś znajdował się słynny bar "Hutnik" - w roku 2005 ten sam deweloper postawił tu "Dom Przy Agorze". Jedną z ostatnich inwestycji jest budynek Mariposa [Motyl] wzniesiony przez firmę Lubasa przy ulicy Kasprowicza 68 w miejscu pawilonu handlowego, który mieszkańcy nazywali potocznie "Po Schodkach" (część, gdzie sprzedawano alkohol, pieszczotliwie określano mianem "Balkoniku"). Inwestycja została zakończona w I kwartale 2010. W październiku 2011 niemal z dnia na dzień zburzono stary, ale doskonale funkcjonujący pawilon handlowy znajdujący się na ul. Przy Agorze 22. Mieszkańcy Wrzeciona zapamiętali go z tragedii, jaka się tu rozegrała zimą 2002 roku. W klubie "Ekstaza", który się tu wtedy znajdował, zginął wówczas mieszkaniec osiedla — 27-letni Paweł S. Analogicznie na początku 2014 roku wyburzono pawilony handlowo usługowe na ulicy Przy Agorze 24 i 26 i w ich miejscu wybudowano nowy wielokondygnacyjny budynek mieszkalny (191 lokali). W roku 2017 ruszyła obok Okrąglaka kolejna inwestycja pod nazwą "Przy Doryckiej". Wąski budynek ma być oddany do użytku pod koniec 2018 roku.
e.
Komentarze
Prześlij komentarz